Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu - pierwszy trymestr ciąży

 

Pierwszy trymestr ciąży upływa pod znakiem intensywnego rozwoju płodu. Zarodek, który początkowo składał się z kilku komórek, pod koniec 13. tygodnia ciąży osiąga rozmiary brzoskwini. Nie jest to jednak łatwy czas dla przyszłej mamy, której dokuczać może szereg dolegliwości, takich jak nudności, wymioty, zawroty głowy, zmęczenie i senność.

 

 

 

 

 

Spis treści

 

1. Pierwszy tydzień ciąży

 

Nie każda kobieta regularnie miesiączkuje, a tym samym – nie zawsze potrafi dokładnie wskazać, w jakich dniach ma miejsce owulacja. Jeszcze więcej trudności sprawia precyzyjne określenie momentu, w którym doszło do zapłodnienia. Dlatego powszechnie przyjęta jest zasada liczenia początku ciąży nie od chwili poczęcia, lecz od pierwszego dnia ostatniej menstruacji. W praktyce oznacza to, że w 1. tygodniu ciąży tak naprawdę... ciąży jeszcze nie ma. Trwa miesiączka, a więc złuszcza się wyściełające macicę endometrium, wraz z którym organizm opuszcza niezapłodniona w poprzednim cyklu komórka jajowa.

 

Jeśli planujesz ciążę, to najwyższa pora, aby zadbać o zdrowie. Ogranicz picie kawy, zrezygnuj z papierosów, zwróć uwagę na dietę, a przede wszystkim – kontynuuj przyjmowanie kwasu foliowego, którego niedobór może być przyczyną poważnych wad cewy nerwowej u dziecka. Suplementację zaleca się do ukończenia pierwszego trymestru (profilaktyczna dawka to 0,4 mg dziennie).

 

2. Drugi tydzień ciąży

 

Zakończyła się miesiączka. W 2. tygodniu organizm przygotowuje się do owulacji i ewentualnego poczęcia. Zmienia się błona śluzowa macicy, a w jajniku dojrzewa komórka jajowa, która uwolniona zostanie ok. 14 dnia cyklu (w przypadku cykli regularnych, trwających 28 dni). Pęcherzyk Graffa, w którym się znajdowała, zamienia się w ciałko żółte produkujące progesteron, hormon niezwykle ważny dla utrzymania ciąży. Komórka jajowa przesuwa się jajowodem w kierunku macicy, oczekując na plemniki. Do zapłodnienia może dojść w ciągu 24 godzin, lecz w rzeczywistości okres płodny kobiety trwa kilka dni. Dlaczego? Uznaje się, że żywotność plemników wynosi ok. 72 godzin, dlatego poczęcie może nastąpić nawet wtedy, gdy współżycie miało miejsce ok. 3 dni przed owulacją.

 

W przypadku nieregularnych cykli warto zakupić test owulacyjny, który pomoże wskazać moment, kiedy zajście w ciążę będzie najbardziej prawdopodobne. Objawy jajeczkowania dostrzec można, uważnie obserwując zachodzące w organizmie zmiany. W czasie dni płodnych śluz szyjkowy staje się ciągliwy i przezroczysty (przypomina surowe białko jaja kurzego), zwykle wzrasta ochota na seks, poprawia się wygląd skóry i włosów, czasem pojawia się lekki ból w podbrzuszu.

 

3. Trzeci tydzień ciąży (1. tydzień od zapłodnienia)

 

Doszło do zapłodnienia – komórka jajowa połączyła się z plemnikiem. W ciągu kolejnych dni przesuwa się jajowodem w kierunku macicy, której śluzówka przygotowuje się na jej przyjęcie – staje się grubsza, bardziej pulchna. Wędrująca zygota cały czas intensywnie się dzieli – po 3 dniach składa się z 16 komórek i nosi nazwę moruli (przypomina wyglądem owoc morwy – łac. Morus). Jeśli z zapłodnionej komórki jajowej powstaną dwie oddzielne zygoty, wówczas rozwijać się będzie ciąża bliźniacza (bliźnięta jednojajowe; bliźnięta dwujajowe przychodzą na świat wtedy, gdy podczas owulacji uwolnione zostaną dwie komórki jajowe i obie połączą się z plemnikami). Cały czas dochodzi do kolejnych podziałów – stadium moruli przechodzi w stadium kulistej blastocysty, składającej się z kilkuset komórek. To właśnie blastocysta po ok. 5 dniach dociera do macicy, aby pod koniec 3. tygodnia ciąży zagnieździć się w niej.

 

4. Czwarty tydzień ciąży (2. tydzień od zapłodnienia)

 

Zarodek zagnieździł się w macicy (nastąpiła implantacja), rozpoczęła się więc rzeczywista ciąża. Zagnieżdżaniu może towarzyszyć niewielkie krwawienie, mylone czasem z miesiączką. Od tego momentu we krwi wzrasta stężenie hormonu beta-hCG (gonadotropina kosmówkowa), którego zadaniem jest utrzymanie produkcji progesteronu, zahamowanie wytwarzania kolejnych komórek jajowych i zatrzymanie złuszczania endometrium. Działanie testów ciążowych dostępnych w aptekach opiera się właśnie na wykrywaniu beta-hCG w moczu. Należy jednak pamiętać, że bardziej wiarygodne jest badanie krwi określające jego stężenie. Na skutek zachodzących w organizmie zmian hormonalnych mogą pojawić się pierwsze wczesne objawy ciąży, takie jak wyostrzenie węchu, metaliczny posmak w ustach, powiększenie piersi, senność i zmęczenie. Mdłości pojawiają się zwykle w kolejnych tygodniach, choć u niektórych kobiet mogą nie wystąpić wcale.

 

Ważne procesy zachodzą także u zagnieżdżonego zarodka. Pod koniec 4. tygodnia ciąży powstają trzy powłoki (tzw. listki zarodkowe), z których każda przekształci się w konkretne narządy. Listek zewnętrzny, tzw. ektoderma, zamieni się w układ nerwowy, oczy, uszy, włosy i paznokcie. Z mezodermy, listka środkowego, powstaną m.in. kości, układ sercowo-naczyniowy i moczowo-płciowy. Natomiast z warstwy wewnętrznej, endodermy, uformuje się m.in. układ pokarmowy i oddechowy. W 4. tygodniu tworzy się także jama owodniowa.

 

5. Piąty tydzień ciąży (3. tydzień od zapłodnienia)

 

Rozpoczął się 2. miesiąc ciąży. Choć po wielkości brzucha jeszcze nie można poznać, że spodziewasz się dziecka, to wątpliwości nie pozostawiają nasilające się objawy ciąży. Zwykle w okolicach 5-6 tygodnia pojawiają się mdłości, które tak naprawdę tylko z nazwy są poranne – nieraz towarzyszą przez cały dzień. Nudności i związany z nimi brak apetytu nieraz skutkują spadkiem wagi, jednak w następnych miesiącach straty zostaną nadrobione z nawiązką. Codzienne funkcjonowanie utrudnia ogromne zmęczenie i uciążliwa huśtawka nastrojów. Na tym etapie ciąży bardzo ważny jest odpoczynek, warto już w tym momencie pomyśleć o poduszce ciążowej, która zapewni komfort podczas odpoczynku. Wielu przyszłym mamom dokucza znaczna suchość skóry, który może nawet lekko się łuszczyć.

 

Embrion ma ok. 3 mm długości, z czego aż połowę stanowi głowa. Formuje się cewa nerwowa (na tym etapie jest jeszcze otwarta), z której powstanie rdzeń kręgowy i mózg, dlatego tak ważne jest, aby w pierwszym trymestrze pamiętać o codziennym przyjmowaniu kwasu foliowego. Rozwija się serduszko, ale w 5. tygodniu ciąży jest jeszcze za wcześnie, aby usłyszeć, jak bije. To właśnie układ krwionośny będzie pierwszym układem, który zacznie funkcjonować u zarodka.

 

6. Szósty tydzień ciąży (4. tydzień od zapłodnienia)

 

Kolejny tydzień ciąży upływa pod znakiem mdłości, zmęczenia, niestabilności emocjonalnej. W tym czasie warto się oszczędzać, nie przemęczać, dbać o odpowiednią ilość odpoczynku i zdrową dietę – w pierwszym trymestrze embrion jest najbardziej narażony na wpływ szkodliwych substancji. W dole brzucha może być odczuwany lekki dyskofort. Jeśli towarzyszą mu plamienia, należy skonsultować się z ginekologiem – konieczne może okazać się przyjmowanie progesteronu.

 

Pod koniec 6. tygodnia ciąży embrion ma długość 5-6 mm, a kształtem przypomina... kijankę (ma nawet ogonek). Warto wiedzieć, że długość zarodka mierzy się od czubka główki do pupy (długość ciemieniowo-siedzeniowa), a nie do „stóp”, z uwagi na fakt, że jest zwinięty w kształt litery C. W tym tygodniu zamyka się cewa nerwowa. Powoli powstają płuca, nerki, wątroba, jelita. Formują się szczęki, policzki, uszy, oczy, nos i zawiązki kończyn. Cały czas rozwija się łożysko, które zacznie funkcjonować w 12. tygodniu ciąży, zapewniając dostawę substancji odżywczych z organizmu matki.

 

7. Siódmy tydzień ciąży (5. tydzień od zapłodnienia)

 

W 7. bądź 8. tygodniu ciąży odbywa się pierwsza wizyta, podczas której wykonywane jest badanie USG. Pozwala ono zaobserwować czynność serca zarodka, które bije bardzo szybko, z częstotliwością 100-160 uderzeń na minutę. Podczas tego spotkania założona zostanie również karta ciąży, w której znajdą się m.in. wyniki badań. Jeśli do tej pory mdłości nie występowały, właśnie w okolicach 7. tygodnia mogą pojawić się po raz pierwszy. Zazwyczaj ustępują pod koniec pierwszego trymestru, choć niektóre mamy zmagają się z nimi niemal przez całą ciążę. W 7. tygodniu ciąży w kanale szyjki macicy formuje się czop śluzowy. Jego wypadnięcie jest jednym z objawów zbliżającego się porodu.

 

U zarodka nadal rozwija się mózg i oczy, kształtuje się żołądek, nerki, dłonie i stopy. Ważną funkcję pełni wątroba, która produkuje czerwone krwinki – po upływie dwóch kolejnych tygodni zadanie to przypadnie szpikowi kostnemu. Zwiększa się unaczynienie pępowiny. Na tym etapie dziecko ma wielkość borówki amerykańskiej.

 

8. Ósmy tydzień ciąży (6. tydzień od zapłodnienia)

 

Choć jeszcze nikt z otoczenia może się nie domyślać, że jesteś w ciąży, zaczynasz dostrzegać pierwsze zmiany w swoim wyglądzie. Powiększają się piersi, z nieco większą trudnością przychodzi ci dopięcie spodni. Nadal dokuczają nudności i senność. Odczuwasz zawroty głowy, mogą też zdarzyć się omdlenia. Doświadczasz huśtawki nastrojów – raz jesteś podekscytowana, innym razem rozdrażniona i pełna obaw. Może pojawić się zgaga, lecz zwykle najbardziej daje się we znaki w trzecim trymestrze, gdy ucisk macicy na żołądek jest największy.

 

Zarodek ma już długość ok. 1,5 cm (pod względem wymiarów porównać go można do maliny). Rozwijają się płuca, drogi oddechowe, jelita, powieki, a u stóp i dłoni powstają zawiązki palców. Intensywnie pracuje serce. W imponującym tempie kształtują się połączenia neuronowe w mózgu. Co ciekawe, dziecko zaczyna wykonywać tułowiem pierwsze ruchy, musi jednak minąć kilka tygodni, zanim będziesz mogła je poczuć.

 

9. Dziewiąty tydzień ciąży (7. tydzień od zapłodnienia)

 

Rozpoczął się 3. miesiąc ciąży. Choć powiększająca się macica (w tym miesiącu osiągnie rozmiar grejpfruta) sprawia, że spodnie stają się przyciasne, to z drugiej strony – mdłości i brak apetytu mogą prowadzić do utraty wagi. Nudności odbierają chęć do jedzenia, ale tym, o czym należy pamiętać, jest picie dużej ilości wody, bo to właśnie w środowisku wodnym rozwija się dziecko.

 

Zarodek ma długość ok. 2,5 cm (rozmiarem zbliżony do oliwki), a jedną trzecią tej długości stanowi głowa. O ile w poprzednim tygodniu potrafił już skręcać tułów, to teraz zaczyna żwawiej poruszać rączkami i nóżkami. Widoczne są kolana i łokcie, a łącząca palce dłoni i stóp błona staje się coraz cieńsza. Rozwija się tkanka skórna (kształtują się mieszki włosowe), tkanka kostna oraz mięśnie, które to właśnie umożliwiają poruszanie kończynami. Serce dziecka jest już podzielone na dwie komory i dwa przedsionki.

 

10. Dziesiąty tydzień ciąży (8. tydzień od zapłodnienia)

 

10. tydzień ciąży to nie jest łatwy czas dla przyszłej mamy. Zazwyczaj w tym okresie dolegliwości ciążowe stają się najbardziej dokuczliwe. Mdłości, wymioty, parcie na pęcherz, zmęczenie, bóle głowy... Na szczęście już niedługo skończy się pierwszy trymestr, a wraz z nim objawy te powinny ustąpić, a przynajmniej osłabnąć. Zauważyć można, że zwiększyła się ilość wydzieliny z pochwy (skutek działania hormonów). Jeśli nie występują inne objawy, takie jak świąd, nieprzyjemny zapach czy plamienia, nie ma powodów do niepokoju.

 

Kończy się okres zarodkowy i od tego tygodnia dziecko zyskuje nazwę płodu. Nie przypomina już kijanki czy krewetki, jak to było w pierwszych tygodniach ciąży, lecz coraz bardziej upodabnia się do małego człowieka – dostrzec można m.in. rysy twarzy. Ma ok. 4 cm długości (wielkość suszonej śliwki). Żołądek produkuje już soki trawienne, a u chłopców jądra zaczynają wytwarzać testosteron (ale to jeszcze za wcześnie, aby podczas badania USG określić płeć płodu). Kształtują się zalążki zębów mlecznych.

 

11. Jedenasty tydzień ciąży (9. tydzień od zapłodnienia)

 

W 11. tygodniu ciąży zwiększa się objętość krwi w w organizmie kobiety. W efekcie twoje serce może szybciej bić, na skórze są bardziej widoczne naczynka, częściej może pojawiać się rumieniec na twarzy, może także dokuczać krwawienie z dziąseł czy nosa. Dolegliwości ciążowe są nadal odczuwane, ale powoli mogą słabnąć. Jeśli do tej pory nie zostało wykonane USG, właśnie w okolicach 11-13 tygodnia jest na to najlepszy czas. Z ginekologiem należy skonsultować również przeprowadzenie tzw. USG genetycznego, które służy m.in. określeniu prawdopodobieństwa wystąpienia chorób genetycznych, takich jak np. zespół Downa.

 

Płód ma długość ok. 5 cm i waży 7-9 g. Niemal wszystkie najważniejsze narządy są już ukształtowane, od tego momentu będą zwiększać swoje wymiary i doskonalić działanie. Choć wciąż głowa stanowi największy element ciała, to wyraźnie wydłuża się tułów dziecka, plecy zaczynają się prostować. Rysy twarzy są już łatwo dostrzegalne. Dziecko potrafi już kopać, a nawet złożyć dłoń w piąstkę. Może też mieć pierwszą... czkawkę. U dziewczynek rozwijają się jajniki.

 

12. Dwunasty tydzień ciąży (10. tydzień od zapłodnienia)

 

Większość przyszłych mam z niecierpliwością wyczekuje 12. tygodnia ciąży, bo to zwykle wtedy słabną mdłości, mija też początkowe zmęczenie. Możesz czuć przypływ energii, który będzie ci towarzyszył w drugim trymestrze, uznawanym za najbardziej „łaskawy” dla kobiety. Koniec 12. tygodnia ciąży to także moment, od którego rozwijające się dziecko jest bardziej odporne na działanie szkodliwych substancji, a ryzyko poronienia znacząco spada.

 

Płód ma długość ok. 6,5 cm i waży ok. 14 g (ma wymiary świeżej śliwki). W dalszym ciągu długość ta mierzona jest od czubka głowy do pośladków. Poszczególne narządy przejmują swoje funkcje: przysadka mózgowa zaczyna produkować hormony, nerki wytwarzają mocz, pojawiają się ruchy perystaltyczne jelit. Ciało dziecka pokrywa tzw. lanugo, czyli meszek płodowy, który zanika w 8. miesiącu ciąży (choć u niektórych maluchów widoczny jest jeszcze po narodzinach). Płód kopie i obraca się, połyka wody płodowe. W 12. tygodniu ciąży zaczyna działać łożysko. W dalszym ciągu intensywnie rozwija się mózg.

 

13. Trzynasty tydzień ciąży (11. tydzień od zapłodnienia)

 

Kończy się 3. miesiąc ciąży, a tym samym rozpoczyna się drugi trymestr. Brzuch staje się nieco bardziej krągły, zmniejsza się talia. Macica jest już na tyle duża, że można ją wyczuć w dolnej części podbrzusza, nad kością łonową. To dobry moment, aby z większą troską zadbać o skórę, która zaczyna się rozciągać. Odpowiednia pielęgnacja pomoże zminimalizować ryzyko powstania rozstępów, choć nie zawsze udaje się ich uniknąć. Jeśli w pierwszym trymestrze straciłaś na wadze, teraz kolejne kilogramy będą już tylko przybywać.

 

Płód ma rozmiar brzoskwini – ma długość ok. 7,5 cm i waży ok. 25 g. Kolejne narządy podejmują działanie: trzustka wytwarza insulinę, a wątroba – żółć. Kształtują się struny głosowe, a na palcach pojawiają się linie papilarne. Dziecko wkłada kciuka do buzi, ziewa i robi fikołki. Za kilka tygodni powinnaś już poczuć pierwsze ruchy.

 

Źródło:

 

Heidi Murkoff „W oczekiwaniu na dziecko”

www.dzielnicarodzica.pl

www.osesek.pl

 

Zobacz także:

 

Warto poczytać:

• https://portal.abczdrowie.pl/dolegliwosci-w-ciazy