Dolegliwości w ciąży, czyli co psuje samopoczucie przyszłej mamy
Część kobiet nie doświadcza niemal żadnych ciążowych dolegliwości, a jedynym dowodem na to, że spodziewają się dziecka, jest powiększający się brzuch. Inne zmagają się z mdłościami, zaparciami, zawrotami głowy, żylakami i wieloma innymi przypadłościami, które poddają w wątpliwość określenie „stan błogosławiony”. Jakie dolegliwości mogą występować na poszczególnych etapach ciąży?
Spis treści
Dolegliwości w pierwszym trymestrze ciąży
Pierwszy trymestr to czas największej hormonalnej burzy, nic więc dziwnego, że już w pierwszych tygodniach ciąży przyszła mama może nie czuć się najlepiej. To właśnie pierwsze miesiące słyną z tego, że samopoczucie fizyczne – i psychiczne – pozostawia w tym czasie wiele do życzenia.
Niedługo po zagnieżdżeniu się zarodka, a więc na ok. 8-10 dni po zapłodnieniu, kobieta doświadczyć może tkliwości i bolesności piersi, które również stają się pełniejsze. Jakikolwiek dotyk jest źródłem dyskomfortu.
Wkrótce dołączyć się może zwiększona wrażliwość na zapachy, a w okolicach 5. tygodnia pojawiają się słynne ciążowe mdłości (niektórym mamom szczęśliwie udaje się ich uniknąć, podczas gdy inne zmagają się z nimi niemal przez całą ciążę). Apogeum mdłości, którym nierzadko towarzyszą wymioty, przypada na okres od 8. do 12. tygodnia, kiedy to stężenie hormonu beta-hCG jest najwyższe. Nudności skutkują zmniejszeniem apetytu, a często również i spadkiem wagi.
Układ pokarmowy daje o sobie znać także poprzez zaparcia i wzdęcia, które pojawiają się na różnych etapach ciąży, a czasem trzeba się z nimi zmagać przez cały czas. Winny jest przede wszystkim progesteron, który rozluźnia mięśnie, w tym również mięśnie ścian jelit, co prowadzi do spowolnienia perystaltyki. Ten sam hormon sprawia, że już w pierwszym trymestrze występować może zgaga – rozluźnia się tzw. zwieracz przełyku, co sprzyja cofaniu się treści pokarmowej z żołądka. Niektóre kobiety doświadczają mniej typowych objawów takich jak ślinotok czy metaliczny posmak w ustach.
Choć częstsze oddawanie moczu kojarzy się zwykle z ostatnimi miesiącami ciąży, to może występować również na jej początku. W tym przypadku jednak winy nie ponosi uciskająca na pęcherz macica, lecz – nie będzie niespodzianki – hormony. Na skutek ich działania zwiększa się objętość krążących w organizmie płynów, filtracja w nerkach przybiera na tempie, a tym samym – wytwarzana jest większa ilość moczu.
Zdarza się, że jednym z pierwszych objawów ciąży jest... infekcja pochwy. Ciąża to czas, kiedy okolice intymne są wyjątkowo podatne na zakażenia, należy więc zwracać szczególną uwagę na higienę, a wszelkie dolegliwości – świąd, pieczenie, nieprzyjemny zapach, upławy – trzeba skonsultować z ginekologiem.
Charakterystyczne dla pierwszego trymestru jest uczucie obezwładniającego zmęczenia, senności. To czas, kiedy organizm przygotowuje się do ogromnego wysiłku, jakim jest utrzymanie ciąży i zapewnienie płodowi jak najlepszych warunków do rozwoju. Ten brak energii to też sygnał, aby nie wysilać się, nie przemęczać, pozwolić organizmowi odpocząć. Przyszła mama doświadcza także huśtawki nastrojów, często o wiele silniejszej niż podczas napięcia przedmiesiączkowego.
Niektóre kobiety skarżą się na bóle i zawroty głowy. Na początku ciąży ciśnienie krwi nieznacznie się obniża, mogą też częściej niż zwykle występować jego wahania, szczególnie podczas gwałtownej zmiany pozycji z leżącej na stojącą. Jeśli jednak bóle są silne bądź towarzyszą im omdlenia, należy poinformować o tym ginekologa. Takich konsultacji wymagają też wszelkie plamienia i krwawienia, niezależnie, na jakim etapie ciąży występują, zwłaszcza jeśli są obfite, krew jest żywoczerwona i towarzyszy im ból brzucha. Zdarza się jednak, że plamienie nie zapowiada niczego złego, a związane jest np. z implantacją zarodka, która zbiegać się może w czasie z terminem spodziewanej miesiączki.
Ból brzucha jest dolegliwością, która wzbudza duży niepokój, szczególnie w pierwszym trymestrze, gdy ryzyko poronienia jest największe. Jeśli ma on niewielkie nasilenie, przypomina uczucie ciągnięcia lub ucisku, nie towarzyszy mu wspomniane krwawienie – zwykle nie ma powodu do obaw, choć z lekarzem należy się w każdej takiej sytuacji skontaktować. Bezzwłoczna konsultacja jest konieczna, gdy ból brzucha jest silny, długo się utrzymuje bądź narasta, a zwłaszcza gdy razem z nim występuje krwawienie.
Dolegliwości w drugim trymestrze ciąży
Drugi trymestr ciąży jest zwykle bardziej łaskawy dla kobiety, głównie dlatego, że ulegają osłabieniu bądź całkowicie zanikają mdłości i wymioty. Nie oznacza to jednak, że miesiące te są sielanką – ustępujące dolegliwości szybko zastępowane są przez inne.
W drugim trymestrze nadal we znaki mogą się dawać zapacia, wzdęcia, zgaga, ale dzięki złagodzeniu nudności zwiększa się apetyt i mogą pojawić się zachcianki pokarmowe. Poprawia się samopoczucie psychiczne, kobieta odczuwa przypływ energii, ale z drugiej strony – doskwierać może tzw. pregnezja. Choć naukowcy spierają się, czy faktycznie istnieje coś takiego jak „ciążowy mózg”, to wiele przyszłych mam obserwuje u siebie rozkojarzenie, pogorszenie pamięci, trudności z koncentracją.
Zwykle w drugim trymestrze bardziej widoczne stają się „pajączki” na ciele, mogą też ujawnić się żylaki i hemoroidy, a dziąsła mogą krwawić. Za wszystko odpowiadają hormony, które rozszerzają naczynia krwionośne. Nie bez znaczenia jest również fakt, że w organizmie znacznie zwiększa się objętość krążącej krwi, a w przypadku żylaków i hemoroidów winę ponosi także ucisk macicy na żyły w obrębie miednicy. Hormony powodują też rozpulchnienie i obrzęk błon śluzowych oraz wzrost ilości produkowanego śluzu. Efektem może być niemal nieustannie zatkany nos, katar i... chrapanie. Z tego samego powodu na bieliźnie zauważyć można o wiele więcej wydzieliny z pochwy, która dodatkowo przybierać może mleczną barwę. Jest to zjawisko naturalne i, o ile nie towarzyszy mu świąd, pieczenie, a wydzielina nie ma koloru żółtawego, zielonego ani nie jest podbarwiona krwią, nie ma powodu do obaw.
W drugim trymestrze często pojawiają się skurcze łydek, szczególnie w nocy, związane prawdopodobnie z niskim poziomem wapnia, magnezu i potasu. Nadal występować mogą zawroty głowy i omdlenia. Jeśli zdarzają się często bądź współwystępuje z nimi bladość skóry, zmęczenie, duszności, należy poinformować ginekologa. Mogą to być objawy anemii. Równocześnie warto wiedzieć, że anemia jest zjawiskiem dość powszechnym w ciąży, dotyczącym nawet co drugiej kobiety.
Macica stale się powiększa i coraz bardziej uciska na pęcherz, co w połączeniu z osłabieniem mieśni dna miednicy skutkować może wysiłkowym nietrzymaniem moczu i popuszczaniem go np. podczas kichania. Wiele przyszłych mam skarży się na zwiększoną potliwość, związaną w głównej mierze z przyspieszonym metabolizmem. Pod koniec drugiego trymestru zaczyna dokuczać ból pleców. Rosnący brzuch wymusza zmianę postawy ciała – wyraźnie pogłębia się lordoza lędźwiowa i to właśnie tego odcinka zwykle dotyczą dolegliwości bólowe. Jednym z lepszych sposobów radzenia sobie z bólami kręgosłupa jest stosowanie przez kobiety w ciąży poduszek ciążowych i do karmienia. Są to poduszki dedykowane kobietom ciężarnym ale i karmiącym, gdyż pozwalają podeprzeć zarówno kręgosłup jak i brzuch podczas snu, odpoczynku, czy w przyszłości podczas karmienia piersią malucha.
Na tym etapie ciąży mogą zacząć pojawiać się obrzęki, najczęściej obejmujące stopy i dłonie. Jeśli nie ustępują one po odpoczynku, a zwłaszcza – jeśli pojawiają się także na twarzy czy innych partiach ciała, należy skonsultować się z lekarzem. Może to być objaw groźnego dla zdrowia mamy i dziecka zatrucia ciążowego (gestozy). Symptomem gestozy mogą być również bóle głowy z podwójnym widzeniem oraz nadciśnienie tętnicze, na które w ciąży trzeba zwracać baczną uwagę. Jeśli jednak wzrost ciśnienia występuje wyłącznie przed i w trakcie wizyty u ginekologa czy podczas innych badań, jego przyczyną może być stres (tzw. syndrom białego fartucha).
Po 20. tygodniu ciąży pojawiać się mogą bóle brzucha związane z występowaniem skurczów Braxtona-Hicksa lub Alvareza. Nie ma powodu do niepokoju, jeśli nie nasilają się wraz z upływem czasu oraz jeśli nie towarzyszą im żadne inne objawy, np. krwawienie.
Dolegliwości w trzecim trymestrze ciąży
W ostatnich miesiącach ciąży przybierają na sile przypadłości, które zaczęły doskwierać w drugim trymestrze. Częściej może występować popuszczanie moczu, zwiększa się też częstotliwość jego oddawania, nierzadko dołącza się infekcja dróg moczowych. Bóle kręgosłupa utrudniają swobodne poruszanie się i znalezienie wygodnej pozycji do snu. Jeśli jednak ból jest stały, silny i obejmuje dolną partię pleców, może to być objaw infekcji nerek.
Bardziej dokuczliwa staje się także zgaga. Jej przyczyną jest już nie tylko osłabienie zwieracza przełyku, ale także przesunięcie (i stłoczenie) narządów układu pokarmowego na skutek powiększenia się macicy i ucisk, jaki ona wywiera na żołądek. Macica uciska również na przeponę i płuca, co z kolei skutkuje zwiększoną męczliwością i zadyszkami przy nawet najmniejszym wysiłku. Oddech łatwiej złapać na kilka tygodni przed porodem, gdy następuje tzw. opadnięcie brzucha (a dokładniej – dna macicy), zwiększa się wówczas przestrzeń, jaką mają do dyspozycji organy wewnętrzne.
Lepiej widoczne są żylaki i „pajączki”, wzmagają się dolegliwości związane z hemoroidami. Nasilają się skurcze łydek, może też rozwinąć się tzw. syndrom niespokojnych nóg, który najbardziej daje się we znaki w nocy. Nos nadal może być zatkany, a dziąsła mogą krwawić. Na porządku dziennym mogą być obrzęki stóp i dłoni. Skóra brzucha ulega silnemu rozciąganiu i może swędzieć. Jeśli uczucie swędzenia obejmuje całe ciało, zwłaszcza stopy i dłonie, konieczna jest konsultacja z lekarzem – może to być objaw tzw. cholestazy ciążowej, związanej z zaburzeniami pracy wątroby.
Częściej pojawiają się skurcze przygotowujące macicę do porodu. Dołączyć się może ból spojenia łonowego, będący efektem wpasowywania się główki dziecka w kanał rodny i rozluźniania się więzadeł miednicy. Tak jak i w drugim trymestrze – nie należy lekceważyć objawów mogących wskazywać na zatrucie ciążowe, a więc nadciśnienia i obrzęków całego ciała.
Pod koniec ciąży u przyszłej mamy dominuje uczucie zmęczenia, podekscytowania i chęć, aby... mieć już wszystko za sobą.
Zobacz także:
Warto poczytać:
Majak Maja
Mi najbardziej dokuczała zgaga i zaparcia, o ile na zgage pomagalo mi zwykle ciepłe mleko, za to na zaparcia dostalam odginekologa czopki evaqu bo nic z domowych sposobow nie działało.